Nowe osiągnięcia technologiczne redefiniują nasze podejście do finansów. Rola bankowości zmienia się wraz z pojawianiem się nowych technologii. To z kolei wpływa także na to, jak firmy czy działy finansowe funkcjonują na co dzień. Koncepcje AI, blockchain, NFT, AR i VR stają się nieodłącznym elementem rozmów o przyszłości tego sektora. Do tego dodać można rosnącą popularność płatności alternatywnych, koncentrację na danych, hiperpersonalizację ofert i wyścig (lub kooperację) tradycyjnych instytucji z FinTechami. Wraz z rozwojem cyfrowego świata przyspiesza rozwój w branży finansowej. Nowi gracze obecni na rynku tworzą innowacyjne produkty i usługi, które zaspokajają potrzeby coraz bardziej cyfrowej populacji. Co dalej? W jakim kierunku będzie zmierzać branża? Oto 4 kluczowe trendy w finansach i bankowości na rok 2023.
1. Przede wszystkim – dane
Data is the king. Znaczna większość klientów (75 proc.) deklaruje zainteresowanie usługami FinTech z uwagi na to, że korzystanie z nich wiąże się z niewielkimi kosztami, a ich specyfika (funkcjonowanie online w oparciu o najnowsze technologie) sprawia, że są coraz łatwiejsze i bezproblemowe w użyciu. To oznacza, że tradycyjne banki, mimo przeszkód, będą musiały dążyć w tę samą stronę i coraz bardziej rozwijać się cyfrowo.
Dzięki coraz większej dostępności różnych modeli zarządzania danymi, z których mogą dziś korzystać banki, pojawiają się także możliwości gromadzenia własnych informacji o klientach. Dzięki temu banki mogą polepszać swoją ofertę i zwiększać możliwości w zakresie marketingu cyfrowego. To w połączeniu z dostępną już niemal powszechnie sztuczną inteligencją i uczeniem maszynowym, otworzy nowe możliwości jeśli chodzi o identyfikację, zatrzymywanie i angażowanie klientów.
- Wykorzystanie danych to obszar, na którym banki powinny się skoncentrować nie tylko w nadchodząych miesiącach, ale przez najbliższe lata. Już dziś obserwujemy ten trend, wielu dostawców łączy tradycyjną ofertę z produktami lifestyle’owymi (np. poprzez usługę cashback, rabaty u partnerów, czy programy lojalnościowe). Inni oferują bankowość jako usługę (Banking-as-a-Service) i wbudowane rozwiązania bankowe za pośrednictwem ekosystemów niefinansowych stron trzecich. W efekcie klient już nie przychodzi do banku – to bank wychodzi do klienta. Bardzo ważne jest teraz skupienie się na gromadzeniu danych na potrzeby personalizacji – dziś klient oczekuje wysoce spersonalizowanych usług, a dane pozwolą bankom je dostarczać. Nie bójmy się plików cookie – mówi Maciej Olszański, Business Analytics Team Leader w Capgemini Polska.
Aby przetrwać w tym wysoce konkurencyjnym środowisku, banki detaliczne muszą stosować innowacyjne technologie i modele oparte na platformizacji, optymalizując wzrost oparty na danych. W miarę jak banki rozwijają swoje możliwości gromadzenia i analizowania danych, mogą dowiedzieć się, czego chcą ich klienci, co ostatecznie stanowi podstawę spójnego doświadczenia w zakresie bankowości omnichannel.
2. Open banking i open X
W nadchodzących latach czeka nas ewolucja rynku finansowego w skali, jakiej wcześniej nie zakładaliśmy. Open Banking to jeden z elementów tego szerokiego krajobrazu. Otwarta bankowość wymaga od banków współdzielenia danych klientów, takich jak konta, transakcje, produkty bankowe i inne informacje finansowe z dostawcami zewnętrznymi. Otwarte interfejsy (open API) z kolei są coraz częściej udostępniane podmiotom trzecim – w celu zaoferowania konsumentom nowoczesnych usług, banki coraz częściej współpracują z FinTechami, specjalistycznymi firmami technologicznymi.
A to wszystko dlatego, że tego typu instytucje muszą zacząć udostępniać klientom zaawansowane usługi, na przykład zarządzania finansami osobistymi w czasie rzeczywistym na wszystkich posiadanych przez klienta rachunkach, we wszystkich bankach. Warto dodać, że to właśnie zadowolenie klienta odgrywa obecnie kluczową rolę na rynku bankowości detalicznej. To, z czym zmagają się obecnie banki i w ogólnym ujęciu branża finansowa, to bardzo dynamiczny wzrost oczekiwań konsumentów. To wyzwanie – podobnie jak wyżej już wspomniane kwestie – wzrasta w miarę rozwoju FinTechów, które bardzo szybko wpływają na branżę. Z danych Capgemini wynika, że znaczna większość klientów (75 proc.) bardzo docenia i czerpie przyjemność z doświadczeń i interakcji, w jakie wchodzi z organizacjami typu FinTech. W związku z tym, że klienci mogą dziś zmienić dostawcę usług bankowych za jednym kliknięciem myszki, banki powinny w większym stopniu wykorzystywać dane i sztuczną inteligencję (AI), aby dostosowywać doświadczenia klientów, tworzyć silniejsze więzi i maksymalizować wartość klienta.
Mimo, że open banking nie osiągnął jeszcze pełnej dojrzałości, to już możemy mówić o rozwoju kolejnego trendu. Mowa o nowej fazie innowacji, jaką jest tzw. Open X. Będzie ona wymagała głębszej współpracy i specjalizacji, dlatego banki oraz inne podmioty ekosystemu finansowego już muszą zacząć planować zmianę i odpowiednio rozwijać swoje modele biznesowe.
Open X, ma być bardziej skuteczną, ustrukturyzowaną formą współpracy, wspieraną przez standaryzację interfejsu API i wspólną analizę danych klientów. Era Open X umożliwi bezproblemową wymianę danych i usług, poprawę jakości obsługi klienta i szybsze wprowadzanie innowacji produktowych. Czeka nas ewolucja rynku finansowego w skali, jakiej wcześniej nie zakładaliśmy. Open banking jest tylko jednym z elementów tej zmiany.
3. Płatności 4.X
Sformułowanie Data is the king jest prawdziwe, jednak na dzisiejszym rynku, niemal niezależnie od branży, obok tego stwierdzenia, właściwie na równi należy postawić słowa Customer is the king – na rynku rządzi konsument i personalizacja skrojona na jego miarę. Rosnący od lat poziom powszechnej digitalizacji spowodował, że doświadczenia i oczekiwania użytkowników podyktują także kierunek rozwoju transakcji bezgotówkowych (tzw. Płatności 4.X).
- Do 2025 roku ponad 25 proc. ruchu bezgotówkowego będą stanowiły płatności natychmiastowe lub z wykorzystaniem e-pieniędzy. Już teraz popularne płatności zbliżeniowe ewoluują w płatność za pomocą odcisku palca, czy skanu tęczówki. Te innowacje za kilka lat staną się codziennością w Polsce i na świecie. Dzięki wykorzystaniu biometrii oka czy skanu linii papilarnych, mamy szansę na bezprecedensowe ułatwienie przy zachowaniu najwyższej skali bezpieczeństwa transakcji. Dziś firmy idą jeszcze dalej, budując profile oparte o biometrię behawioralną, czyli badanie zachowań klienta poprzez sprawdzenie, w jaki sposób i w jakim czasie klika w klawiaturę. Choć dla wielu użytkowników te przykłady mogą się jeszcze wydawać odległą wizją przyszłości, to w rzeczywistości one są już w naszej codzienności, a wkrótce będą definiować sposób, w jaki korzystamy z bankowości – dodaje Maciej Olszański.
Motorem rozwoju transakcji bezgotówkowych są płatności natychmiastowe, e-pieniądz oraz metody następnej generacji, jak coraz popularniejsze płatności odroczone (system Buy Now, Pay Later), niewidzialne, biometryczne czy z wykorzystaniem kryptowalut.
Biorąc pod uwagę przewidywane wzrosty wydatków konsumenckich i popularności nietradycyjnych metod płatności, które będą wciąż się rozwijać, instytucje finansowe powinny włączyć w swoje strategie elementy kluczowe dla Płatności 4.X. Najważniejsi gracze zakładają współpracę z PayTech i innymi partnerami celem stworzenia rozwiązań bazujących i skupiających konsumentach, a nie produktach. Dojrzałość API, sprawność operowania danymi i rozszerzone możliwości przetwarzania w połączeniu z elastycznością chmury będą katalizatorami, dzięki którym Płatności 4.X wyjdą poza tradycyjny sposób myślenia o transakcjach i ustalą nowe metody monetyzacji.
4. Blockchain i decentralizacja finansów
We wcześniejszych latach mieliśmy szansę obserwować stosunkowo powolne wdrażanie technologii Blockchain. Sytuacja jednak diametralnie zmieniła się ciągu ostatnich 12 miesięcy, a branża finansowa wdrożyła Blockchain znacznie pełniej i w bardzo szerokim zakresie zastosowań, w tym przede wszystkim w walutach cyfrowych banku centralnego (CBDC), aktywach cyfrowych i innych tokenach zamiennych (NFT).
- Technologia Blockchain jest dla branży rewolucyjna, z uwagi na to, że umożliwia wiele działań związanych z finansami takich, jak weryfikację, identyfikowalność, ochronę danych czy egzekucję kontraktów. Jest wyjątkowa także pod kątem bezpieczeństwa – danych przechowywanych w „łańcuchach bloków” nie można ich zmieniać ani usuwać, co zapewnia przejrzystość na dużą skalę oraz spełnia wymagania regulacyjne. Dlatego wiele instytucji finansowych wprowadza Blockchain wewnątrz firmy lub do komunikacji i wymiany danych z innymi instytucjami z branży finansowej. Rownież nie pozostaje nie zauważony aspekt publicznych Blockchainów, umożliwiający użytkownikom dokonywanie transakcji bez pośrednika w postaci banku. Dziś instytucje finansowe pracują nad wdrożeniem tej technologii w swoich środowiskach, aby dać rownież swoim klientom taką opcję oraz uprościć dostęp do rynku kryptowalut w celach inwestycyjnych – mówi Paweł Gabor, Senior Architect w Capgemini Polska.
Coraz więcej banków wprowadza do swojej oferty kryptowaluty, co stanowi swojego rodzaju kompromis dla użytkownika. Dzięki wysokiemu poziomowi zaufania, konsumenci czują się komfortowo mogąc inwestować w kryptowaluty za pośrednictwem banku. W tę stronę oraz w stronę decentralizacji będą z pewnością spoglądały w najbliższych latach instytucje finansowe.
DeFi (ang. decentralized finance) odnosi się do systemu finansowego zbudowanego na publicznej zdecentralizowanej sieci blockchain, która pozwala użytkownikom na interakcję i transakcje bez pośrednika. DeFi może pomóc w poprawie dostępności, interoperacyjności, przejrzystości, bezpieczeństwa i integralności ekosystemu usług bankowych. Podczas gdy tradycyjne, scentralizowane systemy finansowe z pewnością nie znikną w najbliższym czasie, decentralizacja przedefiniuje role wielu dużych zasiedziałych instytucji finansowych: będą one musiały się dostosować, aby dostarczać nowe produkty i usługi, w przeciwnym wypadku ryzykują, że staną się przestarzałe, przez co mało atrakcyjne dla klientów.
Rozwój rynku wskazuje na potrzebę wprowadzania zaawansowanych systemów zarządzania ryzykiem, aby wytrzymać zmienność, a banki i instytucje finansowe są dobrze przygotowane do ułatwienia bezpiecznego dostępu do aplikacji DeFi.
W usługach finansowych w ostatnich latach szeroko rozpowszechniono nowe rozwiązania cyfrowe skierowane do klientów, a dzisiejsza rzeczywistość tylko przyspiesza ten trend. Siły rynkowe – rosnące oczekiwania konsumentów cyfrowych, koszty operacyjne, fala technologii as-a-service, nieprzewidywalny krajobraz ryzyka, nowe przepisy i rosnące zainteresowanie zrównoważonym rozwojem – nie pozwalają myśleć już o biznesie w sposób tradycyjny. Jednak wśród wyzwań pojawia się wiele możliwości i strumieni zysków. Trend zmian wyznacza kierynek, w którym muszą pójść dziś banki, umiejętnie dostosowując i odpowiednio zmieniając swoje modele biznesowe i ofertę.
Artykuł można przeczytać także w magazynie Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach - Business HUB.
