O pracy zdalnej głośno zrobiło się w związku z pandemią. Wielu pracowników i pracownic biurowych doceniło elastyczność, jaką zapewnia ten model wykonywania obowiązków. A jednak – wbrew pozorom – wcale nie jest to najbardziej lubiana forma pracy. Jej wady dostrzegają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz i same osoby zatrudnione. Rozwiązaniem tego problemu może okazać się model pracy hybrydowej, który łączy elastyczność pracy zdalnej i pozwala zespołowi utrzymywać bliskie relacje między sobą – i z firmą. Czy to złoty środek i klucz do zadowolenia osób zatrudnionych przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej efektywności pracy?
Od 7 kwietnia br. pracę zdalną w Polsce reguluje Kodeks Pracy, który przyznaje m.in. każdej osobie pracującej prawo do zdalnego świadczenia pracy w wymiarze do 24 dni w ciągu roku (o ile umożliwia to rodzaj wykonywanej pracy i sposób jej organizacji – o tym decyduje pracodawca). Nowe regulacje są odpowiedzią na trend, który szczególnie nasilił się w czasie pandemii, kiedy wiele przedsiębiorstw wprowadziło nie przywilej, lecz obowiązek pracy z domu ze względu na sytuację epidemiologiczną. Wiele firm posiada dziś także własne regulaminy dotyczące zdalnego świadczenia pracy. I często zakładają one także wizyty w biurze, w różnej proporcji.
Pracownicy i pracownice chcą przychodzić do biura
Jeden z mitów dotyczących pracy zdalnej mówi o tym, że to najbardziej preferowana forma wykonywania obowiązków służbowych. Nie znajduje to jednak potwierdzenia w danych – przykładowo, badanie przeprowadzone przez portal Pracuj.pl pokazało, że w październiku 2022 roku tylko 28% Polaków i Polek chciałoby pracować wyłącznie z domu.
Mówiąc o pracy zdalnej, nie można zapominać o drugiej stronie relacji służbowej, czyli pracodawcy. Sondaż Business Centre Club i 4 Business&People pokazał, że niemal połowa (49%) firm uważa, że osoby wykonujące pracę z domu wpływają dezintegrująco na organizację1. 42% badanych uważa, że zmniejsza ona poziom satysfakcji z rozwoju zawodowego. Sondaż pokazał tym samym, że ten sposób wykonywania obowiązków zawodowych to duże wyzwanie dla kadr zarządzających. Firmy zatem doskonale zdają sobie sprawę z tego, że nie jest to rozwiązanie idealne.
Jak pokazało wspomniane wyżej badanie, pracownicy i pracownice są podobnego zdania. Dlatego jako preferowaną formę wskazywali najczęściej pracę hybrydową (w sumie odpowiedzi takiej udzieliło 64% badanych, z czego nieco ponad połowa wskazała, że najchętniej pojawiałaby się w biurze przynajmniej raz w tygodniu). Dla porównania, pracę wyłącznie w formule stacjonarnej chciałoby wykonywać tylko 8% Polaków i Polek2.
Warto także podkreślić, że według tego samego badania brak możliwości pracy zdalnej lub hybrydowej był czynnikiem zmniejszającym skłonność do aplikowania na dane stanowisko dla 41% ankietowanych.
- Pracodawcy powinni brać pod uwagę formę, w jakiej osoby zatrudnione chciałyby wykonywać pracę. Nie jest to proste, bo ich opinia często bywa niejednorodna. Należy również uwzględniać doświadczenia firmy w zakresie wpływu sposobu wykonywania obowiązków na budowanie zespołów, a co za tym idzie na kulturę organizacji. Z tego powodu wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem jest praca hybrydowa. Zapewnia ona właściwą równowagę między elastycznością i współpracą – komentuje Piotr Wierzbicki, Dyrektor Generalny Capgemini Global Delivery Center w Polsce.
Praca zdalna nie dla każdego
Kobiety są bardziej skłonne niż mężczyźni do wybierania całkowicie zdalnej formy zatrudnienia, bo daje im ona większą elastyczność związaną choćby z koniecznością zajmowania się domem czy dziećmi – a w wielu krajach, w tym w Polsce, rola ta nadal tradycyjnie przypisywana jest właśnie im3. Wśród największych atutów tego modelu aż 46% pracujących matek wskazuje mniej czasu, który muszą poświęcić na dojazd do biura4. Praca wyłącznie zdalna może jednak wpływać na zahamowanie rozwoju zawodowego kobiet. Osoby pracujące zdalnie chętniej bowiem niż te, które wykonują swoje obowiązki w biurze decydują się na zupełne porzucenie pracy, ujawniło badanie przeprowadzone przez United States Census Bureau5. Czują bowiem słabszy związek z firmą, co wpływa na ich motywację do pracy.
Podobnie zresztą widzą to menadżerowie i menadżerki wyższego szczebla – jak pokazał raport firmy konsultingowej Egon Zehnder6, aż 70% z nich uważa, że osoby, które zdecydowały się na pracę wyłącznie zdalną, mogą mieć mniejsze szanse na awans ze względu na słabszy kontakt z firmą i mniejszą widoczność w pracy czy choćby na spotkaniach, które często odbywają się z jednoczesnym udziałem osób pracujących z biura i zdalnie. Jak podaje Instytut Gallupa, pogorszenie relacji ze współpracownikami oraz poczucie odłączenia od organizacji także w kontekście jej kultury czy spadek jakości i intensywności komunikacji z innymi osobami w firmie znajdują się wśród najczęstszych problemów wymienianych przez pracowników w kontekście zdalnego wykonywania zadań7.
Biuro musi przyciągać
Zapewnienie osobom zatrudnionym oczekiwanej przez nie elastyczności w pracy, przy jednoczesnym zachowaniu jej efektywności i ciągłości bywa trudnym zadaniem. Nie ułatwiają go wyzwania natury technicznej: praca zdalna wymaga udostępnienia zespołowi informacji, zasobów i narzędzi w bezpieczny sposób (szczególnie w obliczu rosnącej liczby cyberataków). Jeśli zaś chodzi o pracę z biura, sporym wyzwaniem jest zapewnienie pracownikom optymalnej przestrzeni, która spowoduje, że będą chcieli w niej przebywać.
- Dziś biuro nie może być tylko miejscem do pracy, lecz przestrzenią do kreatywnej wymiany doświadczeń z innymi, do dyskusji. Słowem: musi zapewniać więcej niż wygodne biurko, które każdy ma w domu. W Capgemini przykładamy do tego bardzo dużą wagę, koncentrując się na słuchaniu potrzeb pracowników i stawianiu ich na pierwszym miejscu. Cieszymy się, że docenia to nie tylko nasz zespół, lecz także zewnętrzne instytucje. W tym roku po raz kolejny otrzymaliśmy certyfikat od Top Employers Institute – podkreśla Piotr Wierzbicki.
Jest jeszcze jeden aspekt, o którym należy pamiętać, rozmawiając o zaletach pracy hybrydowej. Być może najważniejszy – a w każdym razie najczęściej wskazywany przez osoby pracujące jako zaleta tego modelu pracy8. Otóż praca hybrydowa pozwala lepiej niż zdalna zachować równowagę między życiem prywatnym i zawodowym, co wpływa na ogólny poziom zadowolenia pracowników i pracownic. Bo jak zapomnieć o obowiązkach po pracy, skoro prywatne mieszkanie jest jednocześnie biurem, a pracodawca nie oferuje żadnej alternatywy? Swoboda wyboru w tym zakresie także wskazywana jest zresztą jako jedna z największych zalet modelu hybrydowego (62%), tuż obok możliwości bardziej efektywnego wykorzystywania czasu (67%)9.
1 https://www.prawo.pl/kadry/praca-zdalna-z-czym-maja-najwieksze-problemy-menedzerowie-w,509543.html
2 https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/badanie-maleje-popularnosc-pracy-zdalnej-28-proc-polakow-pracuje-zdalnie-lub
3 https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_157_20.PDF
4 https://media.pracuj.pl/232258-matka-polka-pracujaca-i-jej-wyzwania-opinie-rodzicow
5 https://19thnews.org/2021/11/moms-access-remote-work-leave-jobs-pandemic/
6 https://www.egonzehnder.com/reversing-the-she-cession
7 https://www.gallup.com/workplace/398135/advantages-challenges-hybrid-work.aspx
8 Ibid.
9 Ibid.
