Rosnące tempo wdrażania generatywnej sztucznej inteligencji otwiera przed firmami nowe możliwości, ale także wyzwania związane z monitorowaniem wpływu tej technologii na środowisko. Jak wynika z raportu Capgemini Developing Sustainable Gen AI, aż 80% organizacji zwiększyło swoje inwestycje w Gen AI w ciągu ostatniego roku, jednak jedynie 12% mierzy jej ślad środowiskowy. Brak odpowiedniego monitoringu może w efekcie zagrozić realizacji celów ESG.
Raport jednoznacznie wskazuje, że Gen AI szybko staje się elementem codziennego funkcjonowania firm. Wśród ankietowanych aż 62% osób zarządzających deklaruje, że ich organizacje prowadzą już pilotaże rozwiązań opartych na Gen AI. Kolejne 32% przedsiębiorstw udostępniło jej możliwości wybranym zespołom, a 6% wdrożyło GenAI w większości obszarów swojej działalności. Mimo rosnącej skali wykorzystania, ślad środowiskowy nie jest jeszcze powszechnie uwzględniany przy wyborze technologii – jedynie 27% liderów i liderek porównuje zużycie energii poszczególnych modeli, a tylko 20% zalicza ten czynnik do pięciu kluczowych kryteriów przy wyborze lub budowie rozwiązań Gen AI.
– Organizacje dopiero zaczynają włączać aspekty zrównoważonego rozwoju do pełnego cyklu życia Gen AI: dziś 31% firm deklaruje, że podjęło pierwsze kroki w tym kierunku. W miarę jak modele stają się coraz bardziej złożone i powszechnie stosowane, umiejętne zarządzanie zarówno kosztami finansowymi, jak i środowiskowymi będzie kluczowe dla ich skalowania – podkreśla Maciej Małecki, Programmer Architect w Capgemini Polska.
Nie możesz zarządzać czymś, czego nie mierzysz
– Organizacje dopiero zaczynają włączać aspekty zrównoważonego rozwoju do pełnego cyklu życia Gen AI: dziś 31% firm deklaruje, że podjęło pierwsze kroki w tym kierunku. W miarę jak modele stają się coraz bardziej złożone i powszechnie stosowane, umiejętne zarządzanie zarówno kosztami finansowymi, jak i środowiskowymi będzie kluczowe dla ich skalowania – podkreśla Maciej Małecki, Programmer Architect w Capgemini Polska.
Nie możesz zarządzać czymś, czego nie mierzysz
Choć świadomość rosnącego wpływu Gen AI na środowisko jest wysoka, jedynie 12% organizacji monitoruje go w sposób aktywny.
– Pozytywny jest fakt, że większość organizacji, które nie prowadzą w tej chwili pomiarów, planuje rozpocząć je w ciągu najbliższych 12–24 miesięcy. Warto jednak pamiętać, że taki monitoring to dopiero pierwszy krok. Powinien on prowadzić do transparentnego ujawniania danych i wyznaczania realnych celów redukcji emisji. Tymczasem spośród firm, które już mierzą ślad Gen AI, tylko 28% publikuje dane dotyczące zużycia energii i emisji, a zaledwie 24% wyznaczyło konkretne cele redukcyjne – zauważa Maciej Małecki z Capgemini Polska.
Zdaniem badanych największą przeszkodą w dokładnym pomiarze i raportowaniu wpływu Gen AI pozostaje niewystarczający dostęp do danych – aż 74% liderów uważa, że brak informacji ze strony dostawców modeli Gen AI utrudnia dokładny pomiar emisji i zużycia energii. Firmy oczekują, że sektor technologiczny zaangażuje się w stworzenie standardów i narzędzi ułatwiających rzetelne raportowanie środowiskowego wpływu Gen AI.
Co można zrobić już dziś
– Pozytywny jest fakt, że większość organizacji, które nie prowadzą w tej chwili pomiarów, planuje rozpocząć je w ciągu najbliższych 12–24 miesięcy. Warto jednak pamiętać, że taki monitoring to dopiero pierwszy krok. Powinien on prowadzić do transparentnego ujawniania danych i wyznaczania realnych celów redukcji emisji. Tymczasem spośród firm, które już mierzą ślad Gen AI, tylko 28% publikuje dane dotyczące zużycia energii i emisji, a zaledwie 24% wyznaczyło konkretne cele redukcyjne – zauważa Maciej Małecki z Capgemini Polska.
Zdaniem badanych największą przeszkodą w dokładnym pomiarze i raportowaniu wpływu Gen AI pozostaje niewystarczający dostęp do danych – aż 74% liderów uważa, że brak informacji ze strony dostawców modeli Gen AI utrudnia dokładny pomiar emisji i zużycia energii. Firmy oczekują, że sektor technologiczny zaangażuje się w stworzenie standardów i narzędzi ułatwiających rzetelne raportowanie środowiskowego wpływu Gen AI.
Co można zrobić już dziś
Ograniczenie rosnącego śladu ekologicznego generatywnej sztucznej inteligencji wymaga kompleksowego podejścia i konkretnych działań. Według raportu skuteczne strategie opierają się na kompleksowych działaniach – od racjonalnego wyboru technologii po wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze IT. Ważnym elementem jest stosowanie tzw. hybrydowej inteligencji – połączenia różnych technologii, takich jak tradycyjna AI, Gen AI, automatyzacja czy robotyka. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie zużycia mocy obliczeniowej i zastosowanie Gen AI tylko tam, gdzie naprawdę przynosi przewagę.
Firmy coraz częściej też optymalizują swoje działania, wybierając mniejsze modele językowe (tzw. SLMs), które są tańsze, szybsze i bardziej zasobooszczędne. Popularność zyskują również techniki takie jak prompt caching, która, dzięki optymalizacji zapytań, pozwala zredukować zużycie energii i koszty operacyjne. Nie mniej istotne jest korzystanie z zielonej infrastruktury – centrów danych zasilanych energią odnawialną i zoptymalizowanych pod kątem efektywności energetycznej.
Raport Developing Sustainable Gen AI jasno wskazuje, że choć generatywna sztuczna inteligencja rewolucjonizuje sposób działania firm, jej ślad środowiskowy rośnie szybciej, niż większość organizacji jest w stanie go monitorować. Odpowiedzialne wykorzystanie tej technologii oznacza świadome decyzje – od wyboru energooszczędnych modeli po transparentne raportowanie ich wpływu, dzięki czemu rozwój sztucznej inteligencji może stać się bardziej zrównoważony.
Firmy coraz częściej też optymalizują swoje działania, wybierając mniejsze modele językowe (tzw. SLMs), które są tańsze, szybsze i bardziej zasobooszczędne. Popularność zyskują również techniki takie jak prompt caching, która, dzięki optymalizacji zapytań, pozwala zredukować zużycie energii i koszty operacyjne. Nie mniej istotne jest korzystanie z zielonej infrastruktury – centrów danych zasilanych energią odnawialną i zoptymalizowanych pod kątem efektywności energetycznej.
Raport Developing Sustainable Gen AI jasno wskazuje, że choć generatywna sztuczna inteligencja rewolucjonizuje sposób działania firm, jej ślad środowiskowy rośnie szybciej, niż większość organizacji jest w stanie go monitorować. Odpowiedzialne wykorzystanie tej technologii oznacza świadome decyzje – od wyboru energooszczędnych modeli po transparentne raportowanie ich wpływu, dzięki czemu rozwój sztucznej inteligencji może stać się bardziej zrównoważony.
