Komentarza udzieliła Kamila Bury, General Counsel Poland & Austria, Ethics and Compliance Officer, Członkini Zarządu w Capgemini Polska. Komentarz pochodzi z raportu "Biznes i Prawa Człowieka".
Czym jest etyka w kontekście biznesu? Najprościej ujmując, etyka jest zbiorem zasad moralnych, które przestrzega dana społeczność w danym czasie. Z reguły nie są to normy skodyfikowane, ale niektóre grupy społeczne i zawodowe posiadają kodeksy etyki. Ostatnio częściej obserwujmy włączenie norm etycznych do biznesu. To dobry znak.
Etyka jako zbiór zasad moralnych jest ważnym elementem prowadzenia nowoczesnej organizacji, nie tylko w komunikacji wewnętrznej, ale także w obsłudze klientów i współpracy z partnerami i dostawcami. Coraz częściej jest to rozumiane w kręgach biznesowych. Przykładem uczciwego, etycznego zachowania, opartego w biznesie o normy moralne, są umowy, które traktują obie strony równo, wdrażając zasadę równości stron. A to nie jest, niestety, dla niektórych podmiotów takie oczywiste.
Etyka zwycięża
Dyrektywa o ochronie sygnalistów to sukces dla wszystkich wierzących w etykę w biznesie i w administracji publicznej. Capgemini, dzięki kodeksowi etyki biznesowej, wartościom oraz narzędziom, takim jak SpeakUp, wdrożyło zasady ułatwiające zgłaszanie nieprawidłowości, zanim unijna Dyrektywa o ochronie sygnalistów (Dz.Urz. UE z 2019 r. L 305, s. 17) ujrzała światło dzienne.
Kodeksy etyczne powstały w wielu organizacjach, które postanowiły samodzielnie – bez nakazów ustawodawczych i wykonawczych – przestrzegać norm, które uważają za ważne. Dyrektywa o ochronie sygnalistów jest właśnie takim nakazem „z góry”, który ma pozytywnie wpłynąć na etyczne zachowania w biznesie. Te podmioty, które już zadbały o przestrzeganie norm etycznych w swoich szeregach, mają podstawy do wdrożenia ochrony sygnalistów, mimo że implementacja dyrektywy do krajowego porządku prawnego jeszcze nie nastąpiła.
Kodeks etyki biznesowej
W Capgemini mamy kodeks etyki biznesowej, a u podstaw wszystkich naszych działań leży 7 wartości: uczciwość, odwaga, zaufanie, wolność, radość, skromność, duch zespołowy. Od czasu utworzenia Grupy Capgemini w 1967 roku, nasza kultura i praktyki biznesowe są inspirowane tymi wartościami. Chcemy, żeby dzięki nim nasi pracownicy, klienci, dostawcy i wykonawcy czuli się bezpiecznie.
W etycznym biznesie każdy ma prawo powiedzieć: Uwaga! Dzieje się coś nieetycznego, niezgodnego z prawem lub z kodeksem firmowym. Ten, kto wskazuje ten problem, jest sygnalistą. Może to być nie tylko pracownik, ale także osoba współpracująca lub zupełnie z zewnątrz organizacji.
Wewnętrzne narzędzie Capgemini – SpeakUp
Już od 2018 r. dysponujemy w Grupie Capgemini narzędziem SpeakUp, które ułatwia zgłaszanie nieprawidłowości i ochronę sygnalistów (tzw. whistleblowers-ów). Narzędzie powstało na bazie naszych wartości i jest obsługiwane przez oficerów etycznych. Obsługując SpeakUp w Capgemini, widzę, jak dobrze sprawdza się w dbaniu o przestrzeganie norm etycznych.
Przez SpeakUp można zgłosić wątpliwości, poprosić o radę, jeśli sygnalista doświadczył zachowań, które są niezgodne z wartościami i kodeksem etyki biznesowej Capgemini albo z przepisami prawa oraz mogłyby znacząco wpłynąć na interesy grupy i spółek zależnych. Każdy – pracownik, dostawca, wykonawca, kontrahent, a nawet osoba z zewnątrz – może napisać na SpeakUp o złamaniu prawa lub normy czy o zachowaniu nieetycznym jakiegoś przedstawiciela Capgemini. Osoba zgłaszająca może podać swoje dane, ale może pozostać anonimowa.
SpeakUp zapewnia uczciwość i szybkie dochodzenie prawdy w spornych kwestiach. Co ważne, stanowczo zabraniamy odwetu wobec każdego, kto pomoże rozwiązać uzasadniony problem. Odwet jest podstawą do ukarania, aż do zwolnienia włącznie, zgodnie z obowiązującym prawem. SpeakUp to narzędzie sprawdzone w zgłaszaniu nieprawidłowości i godne polecenia. Wszystkim organizacjom polecam wdrożenie kodeksów etycznych i tego rodzaju narzędzi. Po pierwsze, dzięki temu można sprawnie wyłapywać wszelkie zachowania i praktyki budzące prawne lub etyczne wątpliwości. Po drugie, daje ono możliwość bezpiecznego zgłaszania niepokojących informacji i chroni sygnalistów. Jeśli firmy zadbały wcześniej o przestrzeganie wartości wewnątrz korporacji i w ich otoczeniu, posiadają kodeksy etyki i narzędzia typu SpeakUp, to mogą spać spokojniej niż te, dla których kwestie etyczne w organizacji były wcześniej na dalszym planie.
Whistleblowing, kodeks etyczny i SpeakUp są najskuteczniejszymi narzędziami wykrywania nadużyć w organizacjach. W Capgemini wierzymy, że tylko społeczeństwo przestrzegające wysokich norm etycznych jest społeczeństwem zdrowym. Dlatego zachęcamy firmy do inwestowania czasu i wysiłku w etykę organizacji.
